Orthorexia, wanneer gezond eten te ver gaat

Bij orthorexia nervosa lijdt iemand aan een obsessie voor gezond eten. Er is bij orthorexia sprake van het dwangmatig houden aan een bepaalde voedingswijze. De persoon vermijdt bepaalde voedselsoorten en krijgt hierdoor te weinig gevarieerd eten binnen. Zo mis je belangrijke eiwitten, vitamines en mineralen. Orthorexia begint met bewust gezondere keuzes maken, maar al snel slaat de persoon hierin door en worden de keuzes extremer.

Oorzaak orthorexia nervosa
Net als iedere eetstoornis heeft orthorexia een psychische oorzaak. Erfelijkheid en omgeving kunnen een rol spelen in de ontwikkeling van orthorexia. Vooral vrouwen onder de vijfentwintig jaar kampen met een eetstoornis. In de modellen-, fitness- en sportwereld worden de meeste eetstoornissen gesignaleerd.

Als je orthorexia hebt kun je:

  • Weigeren om veel divers voedsel te eten
  • Constant je voedsel aan het wegen en calorieën aan het bijhouden
  • Jezelf begraven in research over voedsel
  • Bang zijn om de controle te verliezen
  • Te kritisch zijn op de voedsel keuzes van je vrienden
  • Jezelf in een vicieuze cirkel vinden

Door orthorexia kun je te maken krijgen met de volgende klachten:

  • Duizeligheid
  • Ijzertekort
  • Vitaminetekort
  • Heesheid door vitamine- en mineralentekort
  • Ondervoed zijn/ondergewicht hebben
  • Verminderde weerstand
  • Menstruatie blijft uit, dit kan invloed hebben op je vruchtbaarheid
  • Geen of weinig focus op werk of tijdens je studie
  • Stress, depressieve of angstige gevoelens

Is het dan ongezond om een dieet te volgen?
Een dieet volgen kan prima, mits je voldoende voedingsstoffen binnen krijgt. Je kunt pas spreken van een vorm van orthorexia wanneer:

  • Deze levensstijl abnormaal veel tijd of aandacht van je vergt
  • Afhaken van je dieet gepaard gaat met schuldgevoelens en zelfhaat
  • Je deze levensstijl gebruikt om problemen te vermijden en het je uiteindelijk eenzaam achterlaat

Een aantal vragen om een indicator te krijgen of je (een vorm van) orthorexia hebt:

  • Denk je meer dan drie uur per dag aan gezond voedsel?
  • Als je eet zoals jij in gedachten had, voel je dan totale controle?
  • Plan je een dag van tevoren het menu van de volgende dag?
  • Is de kwaliteit van je leven omlaag gegaan terwijl de kwaliteit van je dieet omhoog is gegaan?
  • Ben je strenger geworden in je voedselkeuzes?
  • Heeft je zelfvertrouwen een boost gekregen van gezond eten?
  • Kijk je neer op mensen die niet net zo gezond als jij eten?
  • Sla je altijd voedsel over dat je lekker vindt in ruil voor het ‘juiste’ voedsel?
  • Maakt je dieet het moeilijk om ergens anders te eten dan thuis?
  • Heeft je dieet het moeilijker gemaakt om met vrienden en familie in contact te blijven?
  • Voel je je schuldig of vol walging als je afwijkt van je dieet?

Als het antwoord ‘ja’ is op twee of meer vragen, kan er sprake zijn van een (milde) vorm van orthorexia.

De sleutel tot genezing begint bij het (h)erkennen van je fixatie op (te) gezond eten. Als je dit kunt ben je al op de goede weg naar het krijgen van een gezond(er) eetpatroon. Vanwege de emotionele aspecten die een grote rol spelen bij dit eetprobleem kan het zijn dat je naast voedingsdeskundigen ook naar een psycholoog of therapeut wordt verwezen. Deze helpen je om het onderliggende probleem te vinden die hebben bijgedragen tot het ontwikkelen van orthorexia.

In Nederland is orthorexia nog niet erkend als een ziekte. Er is daarom nog geen officiële diagnose. Er kan daarom nog niet aangegeven worden of iemand met orthorexia de psychische aandoening ook daadwerkelijk heeft.

Wanneer je denkt dat je een eetprobleem hebt en hier niet zelf vanaf kunt geraken, heb je professionele hulp nodig. Je hoeft het niet helemaal alleen te doen. Overwin je verslaving met hulp van een deskundig persoon of team die precies weten hoe je het aan moet pakken.